Bolący bark może pogorszyć jakość codziennego funkcjonowania, zwłaszcza gdy dolegliwości są na tyle silne, że nie pozwalają na wykonywanie podstawowych czynności. Istnieje kilka stanów klinicznych, które mogą powodować ból w okolicy barku. Do najczęściej rozpoznawanych należą: naderwanie ścięgna, zespół bolesnego barku, przeciążenie mięśni, schorzenia reumatologiczne. Zobaczmy, jak radzić sobie z bólem barku i w jakich sytuacjach warto skontaktować się z lekarzem.
Ból barku — jak rozpoznać?
Staw barkowy jest określeniem powszechnie wykorzystywanym przez specjalistów i odnosi się do struktur okolicy naramiennej. Ze względu na skomplikowane połączenia anatomiczne bark jest jednym z najbardziej mobilnych stawów w organizmie człowieka, co sprawia, że jest też narażony na uszkodzenia. Do objawów bólu barku, możemy zaliczyć między innymi:
-
ból barku przy podnoszeniu ręki;
-
nagły, intensywny ból w okolicy barku;
-
wzmożone napięcie mięśniowe;
-
ból podczas spoczynku;
-
usztywnienie w okolicy stawu barkowego;
-
obrzęki;
-
trzeszczenie w stawie barkowym podczas poruszania;
-
przykurcze mięśni w okolicy barku i łopatki.
W wielu przypadkach ból barku ma charakter przejściowy i przechodzi samodzielnie po zastosowaniu maści przeciwbólowej lub odpowiedniej regeneracji. Jeżeli jednak ból nie mija i wciąż utrzymuje się jego intensywność lub gdy staje się silniejszy, należy skontaktować się ze specjalistą.
Ból barku — przyczyny
Do najczęstszych przyczyn bólu barku zaliczamy przeciążenie mięśni. Jest ono charakterystyczne, jeżeli wystąpi ból barku po siłowni lub wykonywaniu innych czynności fizycznych, np. dźwigania czy podnoszenia ciężkich przedmiotów. Inne możliwe przyczyny bólu barku to:
-
naderwanie ścięgna mięśnia barkowego;
-
zespół bolesnego barku;
-
uszkodzenie stożka rotatorów;
-
choroba zwyrodnieniowa;
-
schorzenia reumatyczne;
-
zespół ciasnoty barkowej.
Warto wiedzieć, że ból barku nie zawsze pochodzi od stawu barkowego. Zdarza się, że dolegliwości wywołane są zmianami zwyrodnieniowymi lub urazami w obrębie kręgosłupa w odcinku szyjnym, lub piersiowym. Ból barku może wynikać między innymi z: przepukliny krążka międzykręgowego, zwyrodnienia wyrośla w kręgach, co wynika z podrażnienia niektórych nerwów obwodowych. Inne źródła bólu barku to: zawał mięśnia sercowego, guz płuca, choroba wrzodowa, zapalenie pęcherzyka żółciowego lub otrzewnej, kurcz przełyku, ropień podprzeponowy, ostra niedrożność tętnicy podobojczykowej, przewlekły obrzęk limfatyczny. W przypadku przyczyn z tej ostatniej listy, oprócz bólu barku charakterystyczne będą też objawy pochodzące z innych narządów.
Jakie są najczęstsze urazy, które powodują ból barku?
Do najczęstszych urazów, które mogą powodować ból barku, zaliczamy:
-
Nadżerki i naderwania mięśni: Wynikają z nadmiernego obciążenia lub nagłego ruchu, co może prowadzić do mikrourazów mięśni w okolicy barku.
-
Uszkodzenie stożka rotatorów: Do uszkodzenia stożka rotatorów może dojść w wyniku zmian zwyrodnieniowych lub nagłego urazu. Schorzenie skutkuje silnym bólem w okolicy barku, szczególnie podczas podnoszenia ręki;
-
Zapalenie ścięgien: Może wystąpić, gdy ścięgna, które łączą mięśnie z kością, są przeciążone lub narażone na urazy. Przykładowo, zapalenie ścięgna pobocznego mięśnia rzepkowego (tzw. zapalenie nadgrzebieniowe) może powodować ból w okolicy barku.
-
Zespół ciasnoty podbarkowej: Polega na ściskaniu struktur nerwowych i naczyń krwionośnych w obrębie stawu barkowego. Może to powodować ból, drętwienie lub osłabienie mięśni w obrębie ramienia.
-
Zwichnięcie stawu barkowego: Może wystąpić w wyniku nagłego urazu lub nieprawidłowego ruchu stawu, co prowadzi do przemieszczenia kości w stawie barkowym.
-
Uszkodzenie torebki stawowej: Torebka stawowa otaczająca staw barkowy może ulec naderwaniu lub uszkodzeniu pod wpływem urazu, powodując ból i ograniczenia ruchomości.
-
Artretyczne zmiany stawu barkowego: Zmiany zwyrodnieniowe, które mogą prowadzić do bólu w okolicy barku. Najczęściej występują u osób starszych.
Ból barku – ćwiczenia
W przypadku bólu barku wynikającego ze zwykłego przeciążenia lub drobnego urazu można wykonywać poniższe ćwiczenia na ból barku.
Rozciąganie mięśni barku
-
Rozciąganie przedniego mięśnia naramiennego: Stań prosto, podnieś jedną rękę i złap ją za łokieć drugą ręką. Delikatnie pociągnij łokieć w stronę przeciwną do ciała, aby rozciągnąć mięsień przedni naramienny.
-
Rozciąganie mięśnia zginacza ramienia: Przyciągnij zgiętą rękę za plecy, trzymając łokieć drugą ręką. Delikatnie pociągnij łokieć w kierunku przeciwnym do ciała.
Wzmacnianie mięśni stabilizujących bark
-
Wyciskanie hantli: Leżąc na plecach na ławce, trzymaj hantle w obu rękach nad klatką piersiową. Powoli wyciskaj hantle do góry, prostując ramiona, a następnie kontroluj opuszczanie ich z powrotem.
-
Pompki: Wykonuj pompki na płaskim podłożu lub na podwyższeniu. Zapewnij płynny ruch i kontroluj napięcie w mięśniach barku.
Ćwiczenia stabilizujące staw barkowy
-
Wspomaganie przysiadów ze sztangą: Wykonuj przysiady ze sztangą na plecach lub przed sobą. Kontroluj ruchy ramion i utrzymuj stabilność stawu barkowego.
-
Ćwiczenia z gumą oporową: Wykonuj ruchy boczne i rotacyjne z gumą oporową, aby wzmocnić mięśnie stabilizujące staw barkowy.
Ćwiczenia poprawiające ruchomość stawu barkowego
-
Rotacje ramion: Stań prosto z wyprostowanymi ramionami. Powoli obracaj ramiona do przodu i do tyłu, kontrolując ruchy i unikając nadmiernego napięcia.
-
Otwieranie ramion: Stań prosto z wyprostowanymi ramionami. Delikatnie unieś ramiona na boki do poziomu ramion, a następnie wróć do pozycji wyjściowej.
Musisz pamiętać, że nie wszystkie z podanych ćwiczeń będą odpowiednie w każdym przypadku dolegliwości w obrębie barku. Jeżeli któreś z ćwiczeń powoduje zwiększenie bólu, koniecznie przerwij jego wykonywanie. Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek zestawu treningowego przy dolegliwościach bólowych, najlepiej skontaktować się ze specjalistą. Fizjoterapeuta oceni poziom uszkodzeń i zaproponuje ćwiczenia, które, według niego, najskuteczniej pomogą poradzić sobie z problemem.
Jakie są długoterminowe skutki bólu barku?
Lekkie urazy i przeciążenia mięśni i stawów, powodujące ból w obrębie barku zazwyczaj mijają samodzielnie po upływie kilku dni lub tygodni, nie powodując żadnych długoterminowych konsekwencji. Poważne urazy i schorzenia należy jednak skonsultować ze specjalistą, ponieważ nieleczone mogą doprowadzić do rozszerzenia stanu zapalnego na inne partie ciała, zmniejszenia ruchomości barku, a nawet do całkowitego unieruchomienia stawu.
Jakie są zalecane metody leczenia bólu barku?
Zalecane metody leczenia bólu barku zależne są od przyczyny i nasilenia dolegliwości. W przypadku lżejszych urazów można stosować dostępne bez recepty maści przeciwbólowe i przeciwzapalne, ewentualnie wspomagać się lekami przeciwbólowymi na bazie ibuprofenu lub ketoprofenu. Jeżeli ból jest bardzo nasilony, należy skontaktować się ze specjalistą, który najczęściej leczenie farmakologiczne połączy z odpowiednią terapią, czyli zestawem ćwiczeń i zabiegów, które mogą zredukować ból i wspomóc procesy regeneracji.
Domowe sposoby na ból barku w nocy
Ból barku w noszy może być uciążliwy i utrudniać sen. Chcąc zredukować dolegliwości i poprawić jakość nocnego odpoczynku, można skorzystać z kilku sprawdzonych metod, takich jak:
-
wygrzewanie bolącego miejsca: w niektórych przypadkach ciepły kompres na bolące miejsce przed snem może pomóc w zredukowaniu bólu;
-
schłodzenie bolącego miejsca: jeżeli w obrębie barku wystąpił stan zapalny (pojawił się obrzęk, zaczerwienienie), lepszą opcją będzie przyłożenie chłodnego kompresu lub lodu;
-
rozciąganie: ćwiczenia rozciągające przed snem mogą zmniejszyć ból i ułatwić zasypianie;
-
masaż: w niektórych przypadkach delikatny masaż przed snem z wykorzystaniem maści przeciwbólowej pomoże rozluźnić mięśnie, co może mieć wpływ na zmniejszenie bólu.
Ból barku może mieć różne przyczyny. Często jest to dolegliwość przejściowa, jednak w przypadku, gdy dolegliwości nie ustępują lub zwiększa się ich nasilenie, należy odwiedzić lekarza, aby uniknąć długofalowych konsekwencji.
Bibliografia:
-
K Kassolik, E. Rajkowska-Laboń, T. Tomasik i wsp., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej i Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce w zakresie fizjoterapii w dolegliwościach bólowych w zespole bolesnego barku w podstawowej opiece zdrowotnej, „Family Medicine & Primary Care Review” 2018, t. 20, nr 3, s. 277–291.
-
Postępowanie fizjoterapeutyczne w leczeniu stawu barkowego - Fizmedio, Wydawnictwo Forum Media.
-
Postępowanie rehabilitacyjne w niestabilności stawu barkowego. Pakiet ćwiczeń nr 1 - Fizmedio, Wydawnictwo Forum Media.
