Dieta lekkostrawna kojarzy się głównie jako forma terapii przy różnego rodzaju schorzeniach, szczególnie związanych z zaburzeniami przewodu pokarmowego. Coraz częściej ludzie decydują się jednak na jej stosowanie po to, aby czuć się lżej i wyeliminować problemy wzdęć lub nadmiernych gazów. Odpowiednio skomponowana dieta lekkostrawna może być całkiem smaczna i zawierać sporo rozmaitych potraw, które nie odbiją się ciężkością w żołądku. Na czym polega dieta lekkostrawna, komu jest zalecana, jakie są jej zasady i jakie daje efekty?
Dieta lekkostrawna - podstawowe wytyczne
Dieta lekkostrawna to swego rodzaju modyfikacja żywienia podstawowego, której celem jest:
- odciążenie przewodu pokarmowego;
- zmniejszenie dolegliwości ze strony układu pokarmowego;
- poprawa stanu zdrowia poprzez lepsze wchłanianie składników aktywnych i lepsze trawienie.
Dieta lekkostrawna została ułożona specjalnie dla pacjentów szpitali i osób na rekonwalescencji, wymagających specjalnych racji żywnościowych oraz dostarczenia odpowiednich ilości witamin i minerałów przy jednoczesnym oszczędzaniu przewodu pokarmowego. Jej główną wytyczną jest rezygnacja z produktów, które mogłyby nadmiernie obciążać układ pokarmowy i podrażniać go. W diecie stosuje się pewne metody kulinarne, zapewniające lepsze wchłanianie i strawność żywności. Pomimo iż jest to sposób żywienia dość restrykcyjny, menu powinno być dostosowane do indywidualnego zapotrzebowania i wymagań osoby chorej, i zawierać stosowną dawkę składników odżywczych, które potrzebne są pacjentowi do prawidłowego funkcjonowania.
Dieta lekkostrawna w niektórych przypadkach stosowana jest także przez osoby zdrowe, szczególnie sportowców oraz chcących zrzucić nadmiar kilogramów. Stosowanie sposobu żywienia, który odciąża układ pokarmowy, jest wtedy uzasadnione. Usprawnienie trawienia ma bardzo duże znaczenie w procesach odchudzania, natomiast sportowcom pozwala na wykonywanie ćwiczeń bez ucisku na żołądek lub jelita. Osoby aktywne muszą jednak pamiętać, że sport wymaga też dostarczenia organizmowi odpowiedniej ilości paliwa energetycznego, a więc powinni oni zwrócić uwagę na podaż kaloryczną w diecie oraz składniki odżywcze, jakie w niej występują. W przypadku, gdy dieta nie może zapewnić pełnego zapotrzebowania na wszystkie niezbędne składniki, można sięgnąć po suplementację w postaci witamin dla sportowców.
Dieta lekkostrawna - produkty dozwolone
Choć dieta lekkostrawna może wydawać się dość restrykcyjna, można w niej zawrzeć wiele smacznych produktów, które urozmaicą jadłospis. Poniżej przedstawiamy, jakie produkty warto wdrożyć do jadłospisu w diecie lekkostrawnej:
- tłuszcze - oleje roślinne, tłoczone na zimno np. olej lniany, oliwa z oliwek, olej słonecznikowy; świeże masło;
- mięso - wołowina i wieprzowina, chude wędliny, kurczak, indyk;
- ryby: morskie chude (dorsz, sola mintaj, tuńczyk, sandacz, flądra, morszczuk), słodkowodne (pstrąg, okoń, szczupak, młody karp);
- jaja (najlepiej gotowane na miękko, sadzone, w formie omletu lub jajecznicy na parze);
- mleko i przetwory mleczne (jogurt naturalny, kefir, maślanka, chude sery twarogowe, mleko 2%);
- produkty zbożowe - pieczywo pszenne, jasne, kasza manna, mąka pszenna, kasza jęczmienna, kuskus, ryż biały, quinoa, płatki owsiane i ryżowe, jasne drobne makarony;
- warzywa: surowe: sałata, cykoria, pomidor bez skórki, soki warzywne, starta marchewka; gotowane: marchew, ziemniaki, buraki, szpinak, dynia, cukinia, pietruszka, seler;
- owoce: najlepiej gotowane lub surowe w formie bardzo dojrzałej i bez skórki: jabłka, brzoskwinie, morele, owoce jagodowe, banany;
- przyprawy: wanilia, cynamon, koper, tymianek, lubczyk, rozmaryn, pietruszka.
Jak widać, dieta lekkostrawna wcale nie musi być monotonna, ponieważ dozwolone jest w niej mnóstwo produktów spożywczych, które, podane w odpowiedniej formie, zadowolą kubki smakowe każdego.
Dieta lekkostrawna - produkty zakazane
Lekkostrawna dieta pozwala na spożywanie różnorodnych produktów, jednak niektórych z nich należy też unikać. Zaleca się, aby z jadłospisu wykluczyć przede wszystkim potrawy, takie jak:
- powodujące nadmierne wydzielanie soków trawiennych (tłuste, ostre);
- zawierające duże ilości błonnika pokarmowego;
- powodujące wzdęcia, np. rośliny strączkowe;
- produkty wędzone;
- używki (alkohol, kawa);
- ostre marynaty;
- pieczywo pełnoziarniste, razowe, żytnie;
- ryż brązowy, grube kasze, makaron razowy;
- cebulę, czosnek, ogórki, rzodkiewkę;
- grzyby;
- owoce suszone i marynowane;
- orzechy;
- przyprawy: ocet, musztarda, ziele angielskie, chrzan.
Osoby zdrowe, stawiające na dietę lekkostrawną, którą chcą przygotować samodzielnie, powinny słuchać własnego organizmu. Każdy może mieć bowiem indywidualne preferencje żywieniowe. Jeżeli więc zauważymy, że po którymś z dozwolonych produktów mamy wzdęcia lub nie czujemy się zbyt dobrze, lepiej z niego zrezygnować. Warto zwrócić uwagę także na mieszanki produktów. Niektóre z nich nie wchłaniają się dobrze, gdy są ze sobą łączone. W miarę możliwości zaleca się więc ustalanie diety z pomocą doświadczonego dietetyka.
Dieta lekkostrawna dla dziecka - przykłady
Dietę lekkostrawną w niektórych przypadkach zaleca się stosować także u dzieci. Najczęściej jest ona rekomendowana u niemowląt i małych dzieci ze względu na rozwój układu trawiennego oraz u dzieci starszych w przypadku występowania zaburzeń i stanów chorobowych.
W diecie lekkostrawnej dla dziecka powinny znaleźć się produkty, zawierające niezbędne makroskładniki, witaminy i minerały, które pozwolą dziecku dobrze funkcjonować i zdrowo się rozwijać, np:
- zdrowe tłuszcze - zaleca się tłuszcze roślinne, takie jak oliwę z oliwek, olej rzepakowy, olej słonecznikowy; najlepiej unikać potraw tłustych, ponieważ są ciężkostrawne;
- białko: chude mięsa i ryby, produkty mleczne, najlepiej naturalne;
- błonnik pokarmowy - w ograniczonej ilości, zaleca się warzywa i owoce obrane ze skórki, najlepiej gotowane lub parzone;
- przyprawy: należy ograniczyć przyprawy ostre, które mogłyby podrażnić układ pokarmowy malucha.
Zaleca się przyrządzać posiłki gotowane na parze lub duszone. Mogą być także pieczone, jednak najlepiej w folii, bez tłuszczu lub w małej jego ilości. Porcje nie powinny być duże. Można podawać dziecku 4-5 mniejszych posiłków. Powinno się też pilnować przerw między posiłkami (2-3 godziny), aby pozwolić organizmowi dziecka przetrawić poprzednie pożywienie i zregenerować przewód pokarmowy.
Dieta lekkostrawna a odchudzanie - na co zwrócić uwagę?
Niektóre osoby stosują dietę lekkostrawną, ponieważ uważają, że jest to metoda na szybkie schudnięcie. A jednak dietetycy nie zawsze polecają ją w tym celu, ponieważ jest to sposób odżywiania, w którym ogranicza się spożywanie błonnika pokarmowego, który ma przecież duże znaczenie w procesach utraty wagi. Mimo wszystko, jeżeli dieta lekkostrawna będzie odpowiednio ułożona i oparta na deficycie kalorycznym, można ją stosować także w celu redukcji masy ciała. Nie ma przeciwwskazań, aby taką dietę przeprowadzić, jeżeli chce się schudnąć, trzeba jednak pamiętać o dostarczaniu ważnych składników odżywczych. Należy pamiętać, że dieta lekkostrawna, która będzie stosowana w nieodpowiedni sposób, może bardziej zaszkodzić. Nie tylko spowoduje spowolnienie metabolizmu, co często kończy się efektem jojo, ale też doprowadzi do poważnych niedoborów, które mogą mieć konsekwencje zdrowotne.
Dieta lekkostrawna - przepisy
Dieta lekkostrawna pozwala na ciekawe urozmaicanie potraw z wykorzystaniem produktów dozwolonych. Poniżej przedstawiamy ciekawe przepisy na potrawy, które można wykorzystać w menu.
Lekkostrawna zupa krem z cukinii
Składniki:
- 0,5 l wody;
- pół szklanki mleka 2%;
- 3 duże cukinie;
- korzeń pietruszki;
- 1.3 korzenia selera;
- 2 łyżki posiekanej natki pietruszki;
- pół małej cebuli;
- sól.
Sposób przygotowania:
- wszystkie warzywa obieramy;
- wrzucamy warzywa do gotującej się wody
- gotujemy przez ok. 25 minut;
- kiedy warzywa będą miękkie, dodajemy mleko, przyprawiamy;
- całość zblendować.
Przepis na gulasz wołowy z kaszą jaglaną
Składniki:
- 150 g mięsa wołowego;
- 2 marchewki;
- 1 korzeń pietruszki;
- 1/2 łyżeczki mielonego kminku;
- łyżeczka tymianku;
- sól;
- pieprz;
- 3 listki laurowe;
- natka pietruszki;
- 2 łyżki oleju kokosowego.
Sposób przygotowania:
- pokrojoną wołowinę dusić na niewielkiej ilości oleju wraz z liściem laurowym;
- marchewkę i pietruszkę obrać, pokroić w plasterki i dodać do mięsa;
- dodać przyprawy i zamieszać;
- na talerzu posypać natką pietruszki.
Dieta lekkostrawna - podsumowanie
Dieta lekkostrawna uważana jest za modyfikację diety tradycyjnej, którą stosuje się głównie w przypadku rekonwalescencji oraz niektórych schorzeń, związanych z układem pokarmowym. Choć w takim sposobie żywienia wiele produktów jest zakazanych, całe mnóstwo ciekawych potraw można przyrządzić z tych, które są dozwolone. Dieta lekkostrawna wcale nie musi być monotonna, a przy tym nie obciąża układu pokarmowego, co stało się atrakcyjne także dla niektórych osób zdrowych, które chętnie korzystają z takiego sposobu żywienia. Główną zasadą diety jest unikanie produktów, które mogą powodować różnego rodzaju dolegliwości ze strony układu trawiennego. Ograniczeniu ulega też zawartość błonnika, przez co taka dieta nie zawsze jest polecana osobom odchudzającym się, choć nie ma przeciwwskazań, aby stosować ją także w celu utraty wagi. Najczęściej jednak dietę lekkostrawną stosuje się u osób dorosłych oraz dzieci ze wskazaniami do żywienia, nieobciążającego układu pokarmowego.
